Σωματική ενδυνάμωση & Αποκατάσταση της λειτουργικότητας -

Για την αποκατάσταση της λειτουργικότητας ενός ατόμου, η εφαρμογή ενός πλάνου θεραπευτικών ασκήσεων, είναι μείζονος σημασίας. Αυτό περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα θεραπευτικών ασκήσεων και παρεμβάσεων, που είναι πάντοτε εξατομικευμένο και προσαρμοσμένο στις ανάγκες του κάθε ασθενή ξεχωριστά, ανάλογα με το πρόβλημα/δυσκολία που αντιμετωπίζει. Τέτοιου είδους προγράμματα, εφαρμόζονται σε όλους τους τομείς της Φυσικοθεραπείας (μυοσκελετικές, νευρολογικές, καρδιοαναπνευστικές παθήσεις). Είναι η βασικότερη προσέγγιση που έχει ως στόχο την προαγωγή της φυσικής/σωματικής ικανότητας, την επανάκτηση/βελτίωση της κινητικότητας και την ολιστική βελτίωση του ευρύτερου ευ ζην.

Θεραπευτική άσκηση στην Αποκατάσταση: Σε ποιες αρχές βασίζεται;

Τα προγράμματα θεραπευτικής άσκησης, είναι πάντοτε εξατομικευμένα. Είναι σχεδιασμένα και τροποποιημένα, ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες, σωματικές και λειτουργικές, του κάθε ατόμου. Έτσι πρέπει να λαμβάνουμε πάντοτε υπόψιν την κατάσταση του ασθενή κατά τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο που κάνουμε την αξιολόγισή μας, τις φυσικές και σωματικές του ικανότητες και αδυναμίες, τους περιορισμούς που μπορεί να συνυπάρχουν, αλλά και τα θέλω και τις προσδοκίες του κάθε ασθενή.

Τα προγράμματα θεραπευτικής άσκησης, είναι δομημένα με τρόπο τέτοιο, ώστε να μπορούν να να αυξάνουν βαθμό δυσκολίας προοδευτικά. Αυτή η προοδευτική άνοδος του βαθμού δυσκολίας, καθορίζεται από την εικόνα βελτίωσης που παρουσιάζει μέρα με τη μέρα ο ασθενής και μπορεί να τροποποιηθεί αυξάνοντας τη διάρκεια της άσκησης, την ένταση, την πολυπλοκότητα, την αντίσταση. Επίσης, σημαντικός παράγοντας στο πότε θα αυξήσουμε βαθμό δυσκολίας, είναι το πόσο εύκολα ή δύσκολα προσαρμόζεται το σώμα το κάθε ατόμου, την εκτέλεση μιας συγκεκριμένης άσκησης.

Ένα πρόγραμμα θεραπευτικής άσκησης, στοχεύει πρωταρχικά στη βελτίωση της πληγείσας περιοχής και στον τύπο της αδυναμίας που παρουσιάζει, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν ασχολούμαστε και με το υπόλοιπο σώμα. Έτσι, ανάλογα με τις απαιτήσεις, οι ασκήσεις εφαρμόζονται για ανάκτηση/αύξηση δύναμης, αύξηση της αντοχής, βελτίωση/ανάκτηση της ισορροπίας, του συντονισμού και της κινητικότητας.

Οι φυσικοθεραπευτές, οφείλουν να ενημερώνονται και να εκπαιδεύονται συνεχώς στα νέα πρωτόκολλα θεραπευτικής άσκησης, καθώς όσο εξελίσσεται η επιστήμη, νέες έρευνες, μας δίνουν νέα στοιχεία για το ανθρώπινο σώμα. Με αυτόν τον τρόπο, μας δίνεται η δυνατότητα να εξελισσόμαστε συνεχώς και να παρέχουμε τις βέλτιστες υπηρεσίες, απέναντι στους ασθενείς μας.

Θεραπευτική άσκηση στην Αποκατάσταση: Ποιοι τύποι υπάρχουν;

Ασκήσεις Ενδυνάμωσης

Με αυτές τις ασκήσεις στοχεύουμε στην στην αύξηση της μυϊκής δύναμης συγκεκριμένων μυϊκών ομάδων, όπως και στη βελτίωση της κινητικότητας. Περιλαμβάνουν ασκήσεις με βάρη και λάστιχα, ασκήσεις με το ίδιο το βάρος του σώματος του κάθε ατόμου και ασκήσεις αντίστασης, με σκοπό την αύξηση της μυϊκής ικανότητας και τη σταθερότητα των αρθρώσεων.

Ασκήσεις εύρους τροχιάς (ROM)

Αυτές οι ασκήσεις, εστιάζουν στην αύξηση του εύρους κίνησης μιας άρθρωσης. Κατά συνέπεια, περιλαμβάνουν ήπιους χειρισμούς, που σκοπό έχουν να διατείνουν τους μυς που περιβάλλουν μια άρθρωση και να κινητοποιήσουν την ίδια την άρθρωση, συμβάλλοντας στην αποκατάσταση της ομαλής λειτουργίας της και στην ανάκτηση του εύρους κίνησης.

Ασκήσεις αντοχής

Οι ασκήσεις αντοχής, εστιάζουν κυρίως στο καρδιαγγειακό και στο αναπνευστικό σύστημα. Αυτές οι ασκήσεις (αερόβιες ασκήσεις), μπορεί να περιλαμβάνουν κολύμβηση, βάδιση, ποδηλασία κτλ. Στόχος τους είναι να αυξήσουν τον καρδιακό ρυθμό και την αναπνευστική ικανότητα κάτω από συνθήκες παρατεταμένης άσκησης/δραστηριότητας.

Ασκήσεις ισορροπίας και ιδιοδεκτικότητας

Αυτές οι ασκήσεις, εστιάζουν στη βελτίωση της ισορροπίας και της ιδιοδεκτικότητας ενός ατόμου (η αίσθηση που μας πληροφορεί ποια είναι η θέση του σώματός μας στο χώρο). Σκοπός τους είναι η αύξηση της σταθερότητας και του συντονισμού και περιλαμβάνουν ασκήσεις όπως βάδιση σε επικλινείς/μη επίπεδες επιφάνειες, ισορροπία στο ένα πόδι και ασκήσεις πάνω σε δίσκο ισορροπίας.

Λειτουργικές ασκήσεις

Σκοπός αυτών των ασκήσεων είναι η λειτουργική αποκατάσταση ενός ατόμου, ως προς την καθημερινότητά του. Σχεδιάζουμε ένα πλάνο ασκήσεων που μιμούνται/αναπαράγουν κινήσεις που κάνουμε κατά την εκτέλεση των καθημερινών μας δραστηριοτήτων/αναγκών, με στόχο την πιο εύκολη και άνετη εκτέλεσή τους ή την εκπαίδευσή τους, σε περίπτωση που κάποια καθημερινή δραστηριότητα έχει διακοπεί λόγω μυοσκελετικών περιορισμών.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της θεραπευτικής άσκησης;

Μέσω της θεραπευτικής άσκησης, μπορούμε να αυξήσουμε τη μυϊκή δύναμη. Έτσι, έχοντας ένα ισχυρό μυϊκό σύστημα, ενισχύουμε τη σταθερότητα των αρθρώσεων, διορθώνουμε τη θέση/στάση του σώματος και δημιουργούμε ορθά και ομαλά πρότυπα κίνησης, έχοντας ως συνέπεια τη βελτίωση της ευρύτερης κινητικότητας και λειτουργικότητας ενός ατόμου.

Υπάρχουν πολλές μελέτες που καταδεικνύουν τα οφέλη της τακτικής άσκησης και τη συσχέτισή της με τη μείωση του πόνου, σε ρευματοειδείς παθήσεις και σε παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος. Μέσω της άσκησης, ο οργανισμός μας παράγει ενδορφίνες και της διοχετεύει στο σώμα (με την κυκλοφορία του αίματος), οι οποίες είναι το φυσικό αναλγητικό μας.

Η αερόβια άσκηση (τύπος άσκησης που κάνει το σώμα να αυξάνει τις απαιτήσεις του σε οξυγόνο), ενισχύει το καρδιαγγειακό μας σύστημα, δυναμώνοντας την καρδιά και τους πνεύμονες. Μελέτες έχουν δείξει πως η συχνή αερόβια άσκηση μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων και μπορεί να συνεισφέρει στη διαχείριση παθήσεων, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και η υπέρταση.

Η τακτική άσκηση, συμβάλλει στην αύξηση του μεταβολισμού και βοηθά στην απώλεια βάρους. Επίσης, με την άσκηση μπορούμε να πετύχουμε το να μετατρέψουμε το βάρος μας από βάρος λιπώδους ιστού, σε βάρος μυϊκού ιστού.

Όπως αναφέραμε και πριν, με την άσκηση ο οργανισμός μας παράγει ενδορφίνες. Εκτός όμως από αυτές, με την άσκηση ο οργανισμός μας παράγει και άλλες ουσίες, όπως η σεροτονίνη. Οι ενδορφίνες και η σεροτονίνη, είναι ουσίες που συμβάλλουν στο αίσθημα ευεξίας ενός ατόμου, έχοντας ως συνέπεια τη δημιουργία καλύτερης διάθεσης, τη μείωση του στρες και του άγχους και το να συμβάλλουν δραστικά στην καταπολέμιση της κατάθλιψης.

Συνήθως, η θεραπευτική άσκηση, εφαρμόζεται σε συνδυασμό με άλλα μέσα και μεθόδους της Φυσικοθεραπείας, με στόχο την ολιστική προσέγγιση ενός πλάνου αποκατάστασης και τη βελτιστοποίηση των θεραπευτικών αποτελεσμάτων. Συνεπώς, η θεραπευτική άσκηση, μπορεί να συνδυαστεί με manual therapy και με μηχανήματα που χρησιμοποιούμε στη Φυσικοθεραπεία, όπως η ηλεκτροθεραπεία και ο υπέρηχος.

Όπως αναφέραμε και στην αρχή του άρθρου, η θεραπευτική άσκηση, αποτελεί από τους θεμέλιους λίθους της Φυσικοθεραπείας, προσφέροντας πολλαπλά πλεονεκτήματα στην κινητικότητα και στη γενικότερη κατάσταση της υγείας ενός ατόμου. Έτσι λοιπόν, με τη δημιουργία εξατομικευμένων προγραμμάτων άσκησης, μπορεί ένα άτομο να ανακτήσει τις δυνάμεις του, σωματικές και ψυχικές, να επιστρέψει στις καθημερινές του δραστηριότητες και να αναλάβει δραστικό ρόλο στη βελτίωση της συνολικής εικόνας της υγείας του.