Η Φυσικοθεραπεία, ασχολείται με τη διαχείριση πόνου, προωθώντας μια ολιστική προσέγγιση στο θέμα μέσω διάφορων θεραπευτικών τεχνικών και ασκήσεων. Πριν αναλυθούν αυτές, πρέπει να αντιληφθούμε πως ο πόνος είναι ένα περίπλοκο και ιδιαίτερο αίσθημα, που επηρεάζει τον οποιοδήποτε, χωρίς διακρίσεις και εξαιρέσεις. Το σώμα μας δεν έχει αισθητήρες πόνου, αλλά αισθητήρες πίεσης. Κατά συνέπεια, πίεση πέρα από ένα συγκεκριμένο όριο, που είναι μοναδικό για τον κάθε άνθρωπο, μεταφράζεται ως πόνος.
Όπως λοιπόν γίνεται αντιληπτό, δεν μπορεί να υπάρξει κάποιο όργανο που να μπορεί να μετρήσει το επίπεδο ή την ένταση του πόνου και για αυτόν τον λόγο δημιουργήθηκαν κάποιες περιγραφικές κλίμακες (Visual Analogue Scales), όπου μέσω αυτών, μπορεί κάποιος να περιγράψει αριθμητικά την ένταση του πόνου που νοιώθει, βασιζόμενος σε πρότερες του εμπειρίες και στο πως νοιώθει ο ίδιος.
Σε αυτό το άρθρο, θα εξηγήσουμε τις αρχές που διέπουν τη Φυσικοθεραπεία και κάποιες τεχνικές, σχετικά με τη διαχείριση του πόνου, είτε στην οξεία, είτε στη χρόνια φάση του πόνου, δίνωντας έμφαση στο πως η Φυσικοθεραπεία συμβάλλει στη βελτίωση της λειτουργικότητας και της κινητικότητας, με αποτέλεσμα τη μείωση ή την εξάλειψητου πόνου.
Με ποιους τρόπους συμβάλλει η φυσικοθεραπεία στη διαχείριση πόνου;
Οι τεχνικές του manual therapy, όπως η κινητοποίηση των αρθρώσεων, η κινητοποίηση των μαλακών ιστών και η μυοπεριτονιακή απελευθέρωση, έχουν ως στόχο τη μείωση του πόνου, τη βελτίωση της κινητικότητας των αρθρώσεων και την αποκατάσταση της λειτουργίας των ιστών.
Η θεραπευτική άσκηση, κατέχει σημαντική θέση στη διαχείριση του πόνου. Τα εξατομικευμένα προγράμματα θεραπευτικής άσκησης που σχεδιάζουν οι φυσικοθεραπευτές, αποσκοπούν στη βελτίωση της δύναμης, της αντοχής, της ευλιγισίας και γενικότερα της συνολικής φυσικής λειτουργίας ενός ατόμου. Με αυτόν τρόπο, συμβάλλει στη βελτίωση της κινητικότητας, στην ενίσχυση της λειτουργικής ικανότητας και στη μείωση του πόνου.
Η Φυσικοθεραπεία χρησιμοποιεί διάφορα μηχανήματα όπως η ηλεκτροθεραπεία, ο υπέρηχος, η διαθερμία κ.α., που στοχεύουν στην ανακούφιση από τον πόνο, στην αποθεραπεία τραυματισμένων ιστών και στη μείωση φλεγμονών και οιδημάτων.
Εκπαίδευση και αυτοδιαχείριση
Η εκπαίδευση του ασθενή, παίζει και η αυτή τον ρόλο της. Οι ασθενείς ενημερώνονται από τους φυσικοθεραπευτές για τη φυσιολογία του πόνου, εκπαιδεύονται πάνω σε τεχνικές αυτοδιαχείρισής του και μαθαίνουν να τροποποιούν την καθημερινότητά τους βάσει των νέων απαιτήσεων. Έτσι, αναλαμβάνουν ενεργό ρόλο, στη διαδικασία της αποκατάστασής τους.
Πως ωφελείται ο ασθενής από τη διαχείριση πόνου;
Ο ασθενής αποκτά πολλαπλά οφέλη, είτε πρόκειται για οξύ πόνο, είτε πρόκειται για περιπτώσεις χρόνιου πόνου. Κάποια από αυτά τα οφέλη, είναι:
- Μείωση του πόνου
Οι παρεμβάσεις στη Φυσικοθεραπεία, βοηθούν στη μείωση του πόνου αυξάνοντας την ταχύτητα επουλωσης τραυμασμένων ιστών, μειώνοντας φλεγμονές και οιδήματα, βελτιώνοντας την κινητικότητα και τη λειτουργικότητα των αρθρώσεων και ενεργοποιόντας τον οργανισμό να παράγει ενδορφίνες, κάτι που όπως αναφέραμε προτείτερα, είναι το φυσικό αναλγητικό του οργανισμού μας.
- Βελτίωση της φυσικής λειτουργίας
Ο πόνος, συνήθως περιορίζει και δυσχαιρένει την κινητικότητα και τις λειτουργικές ικανότητες. Οι φυσικοθεραπευτικές παρεμβάσεις, έχουν ως στόχο τον εντοπισμό των αιτίων που πυροδοτούν τον πόνο, την αύξηση της δύναμης, της κινητικότητας, της αντοχής και της ευλυγισίας και τη διόρθωση εσφαλμένων κινητικών προτύπων. Αυτά δίνουν στον ασθενή τη δυνατότητα να βελτιώσει τη λειτουργικότητά του στο σύνολο και να μπορέσει να επιστρέψει στις καθημερινές του δραστηριότητες.
- Ψυχοκοινωνική ανάταση
Μία από τις σημαντικότερες επιπτώσεις του χρόνιου πόνου, είναι η επίδραση που έχει στην ψυχική υγεία ενός ατόμου. Συνήθως, οι ασθενείς που βιώνουν χρόνιο πόνο, αρχίζουν σιγά σιγά τον περιορισμό των δραστηριοτήτων τους, μέχρι που πολλές φορές φτάνουν στην πλήρη διακοπή αυτών. Αυτό οδηγεί σε μια γενικοτέρη κατάσταση αποξένωσης και αποστασιοποίησης, με μέγιστες επιπτώσεις στην ψυχική υγεία ενός ατόμου, καθώς και στην κοινωνική του ζωή. Μέσω της Φυσικοθεραπείας και της δυνατότητας που τους δίνει να αναλαμβάνουν δραστικό ρόλο στην πορεία της αποκατάστασής τους, το άτομο αρχίζει να μπορεί να διαχειρίζεται αποτελεσματικά τον πόνο και αποκτά την αυτοπεποίθησή του, κάτι που συμβάλλει στη βελτίωση της όλης του εικόνας.
- Μείωση φαρμακευτικής αγωγής
Η διαχείριση του πόνου στην Φυσικοθεραπεία, κάποιες φορές έρχεται ως συμπλήρωμα στην φαρμακευτική αγωγή που μπορεί να λαμβάνει ένα άτομο και άλλες φορές, μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στην πλήρη διακοπή. Πετυχαίνοντας κανείς να διαχειρίζεται αποτελεσματικά τον πόνο, συνήθως αποφεύγει την κατάχρηση αναλγητικών και τις πιθανές παρενέργειες που μπορεί αυτά να έχουν στην υγεία του.
Συνοψίζοντας για τη διαχείριση πόνου
Η διαχείριση του πόνου από πλευράς Φυσικοθεραπείας, δεν είναι ένα μονόπλευρο ζήτημα. Συχνά οι φυσικοθεραπευτές συνεργάζονται και με άλλους επαγγελματίες υγείας και βοηθήματα, τεχνικές και γνώσεις από άλλες ειδικότητες. Έτσι, επιτυγχάνουμε μια ολοκληρωμένη και ολιστική προσέγγυση του ατόμου που πάσχει και κατά συνέπεια, μπορούμε να προσφέρουμε πιο ποιοτικές και αποδοτικές υπηρεσίες υγείας.
Έτσι λοιπόν, οι φυσικοθεραπευτές μπορεί να είναι μέλη μιας ευρύτερης διεπιστημονικής ομάδας, η οποία συνήθως πέρα από τον θεράποντα ιατρό, περιλαμβάνει ψυχολόγους και εργοθεραπευτές, ώστε να μπορεί να διαχειριστεί ο πόνος σε όλα τα επίπεδα (φυσικό, ψυχολογικό, κοινωνικό).
Επίσης, οι φυσικοθεραπευτές μπορεί να συστήσουν τη χρήση διαφόρων ορθωτικών βοηθημάτων, όπως νάρθηκες ή κηδεμόνες, των οποίων η εφαρμογή μπορεί να λειτουργήσει είτε υποστηρικτικά είτε πλήρως λειτουργικά στη βελτίωση κινητικών δυσλειτουργιών και κατά συνέπεια, να συμβάλλουν στη μείωση του βαθμού και της έντασης του πόνου, που μπορεί να βιώνει ένα άτομο.
Συμπερασματικά λοιπόν, καταλήγουμε να κατατάξουμε τη Φυσικοθεραπεία, ως ένα μέσο ζωτικής σημασίας για τη διαχείριση του πόνου, καθώς συμβάλλει στην ολιστική προσέγγυση του ατόμου και στη βελτίωση της συνολικής του ευεξίας. Μέσω της εξατομικευμένης αξιολόγισης και της εφαρμογής τεχνικών και μέσων, όπως αυτών που αναλύσαμε προτύτερα, μπορούμε να πετύχουμε τη μείωση του βαθμού και της έντασης του πόνου, ή και πολλές φορές ακόμα και την απαλοιφή του.